Dziedziczenie ustawowe w Polsce. Kto dostaje spadek, gdy nie ma testamentu?

29 września 2025, 21:43 • Autor: Magdalena Łoboda
Brak testamentu nie oznacza, że majątek zmarłego pozostaje bez właściciela. W polskim prawie obowiązują jasne zasady dziedziczenia ustawowego, które określają, kto i w jakiej kolejności otrzymuje spadek po zmarłym. Kto dziedziczy majątek, gdy nie sporządzono testamentu? Jak wygląda podział spadku według przepisów?
Kto dostaje spadek, gdy nie ma testamentu?, fot. Shutterstock

Czym jest dziedziczenie ustawowe?

Dziedziczenie ustawowe to sposób przekazania majątku po zmarłym, gdy nie pozostawił on testamentu lub gdy testament okazał się nieważny. Wówczas o kolejności dziedziczenia decydują przepisy Kodeksu cywilnego. Ustawa jasno określa, kto wchodzi w grę jako spadkobierca i w jakiej części przypada mu majątek.

Jak wygląda podział majątku po rozwodzie? Przepisy mówią jasno
Rozwód to nie tylko koniec wspólnego życia, ale także konieczność uporządkowania spraw majątkowych. Podział dorobku zgromadzonego podczas małżeństwa budzi wiele pytań i emocji – od tego, co wchodzi w skład majątku wspólnego, po...

Pierwsza grupa spadkobierców – najbliższa rodzina

Zgodnie z polskim prawem, w pierwszej kolejności spadek dziedziczą:

  • małżonek zmarłego
  • dzieci zmarłego.

Majątek dzielony jest równo pomiędzy małżonka i dzieci. Jeśli zmarły miał dwoje dzieci i żonę, każda z tych osób otrzyma po 1/3 spadku. W przypadku, gdy któreś z dzieci nie żyje, jego udział przypada jego potomkom (wnukom zmarłego).

Druga grupa spadkobierców – rodzice, rodzeństwo, zstępni rodzeństwa

Jeśli zmarły nie miał dzieci, spadek przypada:

  • małżonkowi (1/2 spadku)
  • rodzicom zmarłego (po 1/4 spadku dla każdego).

Jeżeli jedno z rodziców nie żyje, jego część przypada rodzeństwu zmarłego. Jeśli rodzeństwo również nie żyje, ich udział dziedziczą ich dzieci (czyli siostrzeńcy i bratankowie zmarłego).

Czy można odrzucić spadek po terminie? Sprawdź, co mówi prawo
Otrzymałeś spadek, ale dopiero po czasie dowiedziałeś się o jego istnieniu lub o długach, które się z nim wiążą? Przegapiłeś ustawowy termin na odrzucenie spadku i nie wiesz, co robić dalej? Sprawdź, jakie możliwości daje polskie...

Trzecia grupa spadkobierców – dziadkowie i ich zstępni

W przypadku braku małżonka, dzieci, rodziców i rodzeństwa, spadek przechodzi na dziadków zmarłego. Jeśli któryś z dziadków nie żyje, jego część przypada jego dzieciom, czyli wujom i ciotkom zmarłego.

Czwarta grupa – pasierbowie, gmina, Skarb Państwa

Jeśli zmarły nie miał żadnych bliskich krewnych, spadek może przypaść pasierbom (dzieciom małżonka zmarłego, które nie są jego dziećmi biologicznymi), a w ostateczności – gminie ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego lub Skarbowi Państwa.

Ważne wyjątki i szczegóły

  • Małżonek nie dziedziczy, jeśli w chwili śmierci zmarłego trwało prawomocne orzeczenie rozwodu lub separacji.
  • Dzieci przysposobione (adoptowane) dziedziczą na równi z dziećmi biologicznymi.
  • Osoby wydziedziczone w testamencie nie dziedziczą, ale jeśli testamentu nie ma, dziedziczą na zasadach ogólnych.

Spadek po bezdzietnych. Kto dostanie majątek, gdy nie ma dzieci?
Śmierć bliskiej osoby to zawsze trudny moment, a kwestie spadkowe potrafią dodatkowo skomplikować sytuację rodziny. Szczególnie dużo pytań pojawia się, gdy zmarły nie pozostawił po sobie dzieci. Kto wtedy dziedziczy majątek? Odpowiedź...

tematy:
Czytaj dalej: